Prezentowany hymn należy do tekstów własnych święta Przemienienia Pańskiego (6 sierpnia). W rycie rzymskim, jako hymn laudesów pojawił się prawdopodobnie dopiero wraz z reformą św. Piusa V w 1568 roku (święto Przemienienia zostało wprowadzone w obrządku rzymskim przez Kaliksta III w 1457 roku, lecz w dostępnych kwerendzie pierwszych drukowanych Brewiarzach Rzymskich z lat 70. wieku XV oficjum o Przemienieniu zawiera inne hymny).

Niniejszy hymn jest centonem średniowiecznego, poświęconego najświętszemu imieniu Jezus utworu Iesu dulcis memoria, który tradycyjnie przypisywany bywa św. Bernardowi z Clairvaux. Skomponowany on został w obecnym kształcie prawdopodobnie około 1568 roku, co dodatkowo przemawiałoby za intuicją, iż jego autorowi zależało na uwypukleniu w warstwie poetyckiej tzw. „słodkiego stylu” (suavitas), tak charakterystycznego dla późnorenesansowej liryki na temat świętej miłości. I rzeczywiście, określenia, które najczęściej pojawiają się w tym utrzymanym w lekkiej, niemal pastoralnej stylistyce hymnie, dotyczą „światła” oraz „słodyczy”. 

Także teologia utworu jest dość prosta i skoncentrowana na miłości mistycznej. Dlatego też Przemienienie Pańskie rozumiane jest przez autora jako obraz oczyszczenia z grzechu i niedoskonałości przez moc blasku Bożego, zgodnie zresztą ze słowami Pisma: My wszyscy z odsłoniętą twarzą wpatrujemy się w jasność Pańską jakby w zwierciadle; za sprawą Ducha Pańskiego, coraz bardziej jaśniejąc, upodabniamy się do Jego obrazu (2 Kor 3,18). W przypadku samego Jezusa Chrystusa mowa byłaby oczywiście o antycypacji kruchej ludzkiej natury, lecz hymn wyraźnie rozciąga tę prawdę na wątki związane z pokutą oraz ascetyką chrześcijan. Z drugiej strony Przemienienie przedstawione zostało jako zapowiedź słodkości związanych ze zjednoczeniem Oblubieńca i oblubienicy. Oba te aspekty ściśle łączą się ze średniowiecznymi tradycjami mistycznymi kojarzonymi ze szkołą św. Bernarda z Clairvaux (nawet jeśli jest to błędnie przypisywane autorstwo tekstu bazowego), jak również duchowością katolicką przełomu Renesansu i Baroku. Warto odnotować detale związane z „językiem oblubieńczym” tego typu utworów, które samego Jezusa Chrystusa nazywają już nie tylko dawcą wszelkiego dobra, ale po prostu Dobrem (incomprehensa bonitas), a wszelkie błogosławieństwo kojarzą nie tyle z działaniem Boga, co z samą Jego obecnością (da nobis per præsentiam). Takie a nie inne rozłożenie akcentów zapowiada już rodzący się Barok.

 

Hymnus	Hymn
Amor Iesu dulcíssime, Quando cor nostrum vísitas, Pellis mentis calíginem, Et nos reples dulcédine.	Jezu, słodka ma miłości, kiedy w sercach naszych gościsz, to rozjaśniasz umysł ciemny, by słodkością go napełnić.
Quam felix est quem sátias! Consors patérnæ déxteræ, Tu vere lumen pátriæ, Quod omnem sensum superat.	O, szczęśliwy kogo sycisz, gdyś przy Ojca jest prawicy, Tyś ojczyzny prawym blaskiem, wszelki zmysł przewyższasz łaską.
Splendor patérnæ glóriæ, Incomprehénsa bónitas, Amóris tui cópiam Da nobis per præséntiam.	Jesteś blaskiem Ojca chwały, obecnością zsyłaj dary, daj nam obfitość miłości, Jezu, niezmierna Dobroci.
Glória tibi Dómine, Qui apparuísti hódie, Cum Patre et Sancto Spíritu, In sempitérna sǽcula. Amen.	Chwała Tobie, wieczny Panie, który dziś przed nami stajesz, Ojcu, Duchowi podzięki niechaj brzmią na wieczne wieki. Amen.

tłum. Michał Gołębiowski

 

-----

Na stronie adiutorium.pl codziennie udostępniamy teksty liturgiczne w języku łacińskim i języku polskim, żebyście mogli się razem z mnichami modlić się brewiarzem monastycznym. Ta codzienna praca redakcyjna, a czasem także praca tłumacza, nie obywa się bez znacznego nakładu czasu i sił, a jest działaniem non-profit. Mamy nadzieję, że kiedyś dzięki tej pracy cząstkowej będziemy mogli zaprezentować pełny monastyczny brewiarz łacińsko-polski, także w wersji drukowanej. Informację jak wesprzeć adiutorium.pl znajdziesz TUTAJ.